Conlang Wiki
Advertisement
Feryczereszt - parlament

Pałac Parlamentu jest znakiem rozpoznawczym Feryczeresztu.

Feryczereszt (rom. Fericereşti) to stolica i obecnie największe miasto Romanii. Leży w centrum kraju nad rzeką Maryzą, w regionie Ferycja, którego jest ośrodkiem administracyjnym. Jest siedzibą większości instytucji państwowych, a także wielu innych organizacji i firm. Znajduje się tu Pałac Parlamentu – siedziba Zgromadzenia Narodowego i Senatu, Pałac Înşura – siedziba Prezydenta Republiki, tutaj też znajduje się Trybunał Konstytucyjny i Sąd Główny Narodowy. Zarządzane stąd są też wszystkie romańskie związki wyznaniowe i większość partii politycznych.

Feryczereszt został założony przez Jonasza Rozjemcę w 1502 roku na gruzach rzemskiego zamku Felixiana i otaczającego go miasteczka biskupiego. Rangę stolicy nadano mu 23 maja 1510. Nigdy nie zdobyta przez obce siły, stolica może pochwalić się potężnym zespołem renesansowych umocnień i Starym Miastem, w którym najstarsze budynki pamiętają założyciela miasta. Obecnie zajmuje powierzchnię 502,56 kilometrów kwadratowych i liczy sobie 2 577 439 mieszkańców. Feryczereszteńska aglomeracja znacznie wykracza poza administracyjne granice miasta, licząc blisko 6 milionów mieszkańców i niemal 6 tysięcy kilometrów kwadratowych powierzchni.

Obecnie, Feryczereszt jest nowoczesnym, kosmopolitycznym miastem, centrum finansowym i gospodarczym, oraz jednym z najpopularniejszych celów wycieczek, zarówno dla turystów krajowych, jak i zagranicznych. W ostatnich latach miasto rozpoczęło zakrojoną na szeroką skalę politykę wymiany kulturalno-gospodarczej z innymi stolicami Jaruzji.

Historia[]

Przed założeniem miasta[]

Lupa2
Główny artykuł: Felixiana

Pierwsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Feryczeresztu datowane są na koniec V wieku p.n.e. Archeolodzy odnaleźli dużo broni, zwłaszcza mieczy i czegoś, co można uznać za prototypy kusz, na północnym brzegu Maryzy, co pozwala na wysnucie hipotezy, że Wałachowie utrzymywali tu dość spory posterunek graniczny, strzegący przeprawy przez rzekę. Zdaje się ją potwierdzać fakt, że na południe od rzeki nie znaleziono żadnych śladów obecności tego plemienia. W III wieku p.n.e. ziemie Wałachów zostały podbite przez siły rzemskie, a posterunek przemieniono na dość znacznych rozmiarów fort, w pierwszych źródłach nazywany CASTRVM FELIXIAE.

Podwaliny pod współczesne miasto położył Constantinus Septentrius Specto. Założył on ufortyfikowane osiedle wokół CASTRVM FELIXIAE i nadał im nazwę FELIXIANA. Namiestnik założył także dwadzieścia siedem innych miast we wschodniej Romanii, wszystkie przetrwały do dzisiejszych czasów. Gdy w IV wieku Rzemianie zaczęli opuszczać Transsilvanię, FELIXIANA była ostatnim bastionem, broniącym się przed naporem Słowian. W 789 na mocy aktu cybińskiego, miasto stało się częścią Romanii.

W nowym państwie, Felixiana stała się ośrodkiem promieniowania wiary chrześcijańskiej. W 799 rozpoczęto budowę Bazyliki Dziewiętnastu Proroków (Ecreşia de Zece-nub Profăti), w tamtych czasach największego katolickiego kościoła na świecie. Ukończono ją w 862. Gdy Hadrian I przechrzcił się na prawosławie, ustanowiono istniejące do dziś biskupstwo Felixiana, a Bazylikę Dziewiętnastu Proroków przystosowano do nowej roli prawosławnej cerkwi. Jako miasto biskupie, Felixiana rozwijała się powoli, ale stabilnie, aż do pożaru w 1425 roku, gdy ogień strawił większą część miasta. Gruzów nie usunięto aż do 1502. Siedzibę biskupstwa przeniesiono tymczasowo do Lutecji.

Czasy cesarskie[]

Lupa2
Główny artykuł: nowożytna historia Feryczeresztu
Bazylika 19 Proroków

Ufundowana przez Jonasza Rozjemcę neogotycka Bazylika Dziewiętnastu Proroków.

Strategiczne położenie Felixiany docenił Rafał II jeszcze jako król, jednak w okresie swojego trudnego panowania nie był w stanie zająć się sprawami wewnętrznymi, skupiając się na obronie granic, a wg ówczesnego prawa, tylko panujący monarcha mógł założyć lub relokować miasto. Jonasz Rozjemca znał jednak plany ojca dotyczące dawnej stolicy biskupiej i doprowadził do odbudowy miasta pod nazwą Fericereşti (Felichereste podług używanej wtedy ortografii), która rozpoczęła się w roku 1502, a dobiegła końca 18 października 1540 roku wraz z oddaniem do użytku nowej, wybudowanej niemal od podstaw, Bazyliki Dziewiętnastu Proroków oraz ukończeniem zachodniego skrzydła pałacu królewskiego. W międzyczasie, 23 maja 1510, cesarz przeniósł administrację i dwór z Leopolu, de facto przenosząc stolicę kraju do nowego miasta.

Feryczereszt jest jedynym miastem Romanii, które rozwijało się bez żadnych przerw i w którym przyrost naturalny zawsze był dodatni. Przyczyniła się do tego rosnąca zamożność mieszkańców, wynikająca z obecności jedynej wówczas w promieniu 200 km przeprawy przez Maryzę – a więc z handlu i ceł. Tylko w XVI wieku mury miejskie poszerzano siedemnastokrotnie. Wybudowano też wtedy trzydzieści osiem pałaców – największe: Pałac Parlamentu, Pałac Înşura, Pałac Sądu i Pałac Cezărez spełniają dziś funkcje siedzib instytucji administracyjnych i kulturalnych, w pozostałych natomiast zorganizowano mniejsze muzea i galerie, część jest też zamieszkana.

Po rewolucji ludowej[]

Lupa2
Główny artykuł: nowożytna historia Feryczeresztu

Rewolty w 1742 roku nie ominęły stolicy. Chociaż siły buntowników nie zdobyły miasta, do dantejskich scen dochodziło na jego ulicach. W wyniku dwuznacznego rozkazu wydanego przez oficera straży bramnej, przez historyków nazywanego dwuznaczne słowo (răsdunt vocabur), bramy miasta otwarto, jednak wojsko skutecznie odparło atak. "Król z Ludu" nie był mile widziany w Feryczereszcie, dlatego na swoją siedzibę wybrał najpierw Cybin, a w końcowych latach swego panowania Konstancję. Abdykował jednak na Placu Cesarskim, przed Bazyliką Dziewiętnastu Proroków, a insygnia przekazał Ludwikowi Burbońskiemu osobiście w pałacu Soartala.

Ludwik Burboński, podobnie jak jego poprzednik, nie był szczególnie lubiany w mieście, ale w przeciwieństwie do "Króla z Ludu", udało mu się zaskarbić szacunek mieszkańców miasta, znosząc archaiczne prawa dające okolicznym arystokratom większe możliwości wpływania na politykę Feryczeresztu, niż jego mieszkańcom. Rozbudował pałac Soartala, w nowym, neoklasycystycznym skrzydle otwierając pierwsze publiczne muzeum Romanii.

W 1841 wybudowano pierwszą linię kolejową – obecnie częściowo przeniesioną do podziemia i przekształconą w linię metra nr 3 – która połączyła Feryczereszt z Durostorem. Rozpoczęło to okres prosperity stolicy i wzmożonej industrializacji całego regionu, co nie pozostało bez wpływu na pierwsze symptomy urbanizacji terenów obecnej aglomeracji. Związało się to z powstaniem wielu nowych instytucji kulturalnych, takich jak Teatr Narodowy.

W czasach Nowego Państwa[]

Rewolucja marcowa 1911 dotarła do Feryczeresztu 24 marca, a sytuacja w mieście doskonale oddawała sytuację w całym kraju – niektóre dzielnice wspierały króla, inne rewolucjonistów, wreszcie samo centrum i niektóre peryferyjne obszary pozostały neutralne. 16 czerwca na Placu Cesarskim rozstrzelano króla Alepsandra II. Pałac Înşura częściowo przebudowano, aby móc służyć jako siedziba nowego dyktatora – Fernã Puru – i instytucji, które pomagały sprawować mu władzę w państwie. Pałac Soartala natomiast utrzymał swoją funkcję muzealną, pozostałe skrzydła zaś zamknięto.

Pod rządami dyktatorskimi w mieście rozwinął się przemysł ciężki i mechaniczny, wybudowano też metro i sieć dróg obwodowych, okalających centrum miasta. Znacznie poszerzono też granice Feryczeresztu, który w 1925 roku miał już powierzchnię 360,43 km². Znacznie wzrosła też populacja miasta, głównie jednak dzięki zwiększonej ilości przyjezdnych. W 1930 roku nawiązano pierwszą na świecie umowę o partnerstwie i współpracy miast – między Feryczeresztem i uwielbianym przez Puru i jego następcę Ghecuba Gianzisu Belogradem.

Pomimo dołączenia do Wielkiej Wojny, przez pierwsze jej lata do Feryczeresztu docierały tylko echa odległych wydarzeń, a życie toczyło się normalnie. W 1937 roku pojawiły się jednak pytania o celowość konfliktu i o korzyści, jakie Romania miałaby rzekomo uzyskać, współpracując ze swoimi dotychczasowymi sojusznikami. Fala dezercji poprzedziła zamach na życie Gianzisu. 13 października 1937 grupa około 25 mieszkańców miasta z różnych sfer, kierowana przez wnuka Alepsandra II, Rafała Burbońskiego, podłożyła ładunki wybuchowe w Casa Poporelui i wysadziła budynek w powietrze w czasie narady wojennej dyktatora i jego najwierniejszych popleczników.

Współczesność[]

Wielka Wojna wpłynęła na braki zaopatrzenia w mieście i okolicach, ponieważ przemarsze wojsk zniszczyły pola uprawne w Starej Romanii, a sprowadzanie żywności stało się kosztowne. Ograniczono także ruch powietrzny, a w 1941 roku, gdy oddano pod lokalny zarząd terytoria zamieszkane przez Namszan na północ od Ścian, tymczasowo zabroniono obywatelom opuszczania regionu stołecznego. Po wojnie obywatelom ciężko było wrócić do normy, zwłaszcza po serii reform wprowadzanych przez Rafała IV.

Po proklamacji republiki w 1952 miasto, jako największy ośrodek tego typu na terenie kraju, zachowało status stolicy. Rozpoczął się jego dynamiczny rozwój, Feryczereszt został poszerzony do współczesnych granic, boom demograficzny spowodował też wzrost gęstości zaludnienia i rozwój aglomeracji miejskiej. Obecnie Feryczereszt jest ważnym węzłem międzynarodowej komunikacji kolejowej, drogowej i lotniczej, istotnym portem rzecznym, centrum finansowym o światowym zasięgu oddziaływania, a także kulturalnym i gospodarczym centrum Romanii.

Geografia[]

Feryczereszt leży w środkowej części Romanii, na geograficznym pograniczu trzech romańskich nizin – Niziny Wołoskiej, Niziny Klaudiopolskiej i Niziny Trasyrwańskiej, nad rzeką Maryzą i rozciąga się na siedmiu wzgórzach – centrum miasta znajduje się w dolinie między nimi. Zajmuje łączną powierzchnię 502,56 km², będąc drugą co do wielkości gminą miejską w kraju (pierwsze jest Punta Neamt, 50, MU, o łącznej powierzchni 612,32 km²). Położone jest w środkowej części Ferycji. Graniczy z Sorie na północnym wschodzie, z Opere, Lîngurą i Dîrstorem na północy, z Campustorem, Sã Remigiu, Lucianitą, Huşpetaratą i Gramant na zachodzie, z Bătrą, Şpiughi, Mărfe i Cătănia Fericiană na południu, z Pacea na południowym wschodzie i z Sã Ămor, Francişcani, Căştene i Lîme na wschodzie.

Najwyższym wzgórzem Feryczeresztu jest Părăfrugei, o wysokości 437 m. Kolejne to: Puşet (328 m), Cărmei (313 m), Rovira (253 m), Ăvanţîn (211 m), Muntejovi (173 m) i Chirinar (132 m). Za wyjątkiem Părăfrugei i Montejovi, zostały one zabudowane i obecnie dają nazwę osiedlom na nich usytuowanym. Părăfrugei jest popularnym punktem widokowym, samo wzgórze otoczone jest największym w mieście parkiem. Montejovi zostało zagospodarowane dla potrzeb rekreacyjnych. Założono tu ogród zoologiczny i botaniczny. Na pokrytym lasem szczycie wzgórza znajdują się ruiny CASTRVM FELIXIAE, a u podnóża wybudowano w 1892 roku Pałac Narodowy, przed którym zaczyna się Aleja Romańska, jedna z najważniejszych alej w mieście.

Klimat[]

Feryczereszt leży na styku oddziaływania trzech różnych typów klimatów. Klimat umiarkowany morski, typowy dla całej zachodniej Romanii, podlega tu wpływom kontynentalnym i, w mniejszym stopniu, górskim. Lato jest suche i bardzo ciepłe, jesień bardzo słoneczna, zima łagodna i deszczowa, a wiosna wietrzna. Miasto znajduje się w znacznym oddaleniu od morza, więc wiejące znad Zatoki Świętego Jerzego ciepłe, wilgotne wiatry nie powodują intensywnych opadów deszczu, jak ma to miejsce na wybrzeżu. Generalnie, zima i wiosna to pory deszczowe, a lato i jesień – suche.

Najzimniejsze miesiące to grudzień i styczeń, ze średnią temperaturą 4°C na szczycie Părăfrugei i 5°C w centrum miasta. Najcieplejszymi miesiącami są lipiec i sierpień, o średnich temperaturach sięgających 25°C. Najniższa zanotowana w mieście temperatura to -19,8 °C (14 lutego 1947, stacja meteorologiczna Montejovi), a najwyższa – 43,5 °C (13 lipca 1995, stacja meteorologiczna Parcala Centrară).

Układ urbanistyczny[]

Miasta zaprzyjaźnione[]

Feryczereszt utrzymuje partnerskie relacje z wieloma miastami na świecie. Historia tego typu międzymiastowej współpracy sięga roku 1930. Należy zwrócić uwagę na różną skalę współpracy. Dodatkowo, poszczególne prefektury romańskiej stolicy mogą zawierać swoje własne umowy partnerskie.

Miasta bliźniacze[]

Miasta partnerskie[]

Advertisement