Conlang Wiki
Advertisement
Gárðnenskú Kraj
Państwo Gardneńskie
Flaga Gardny
(Flaga)
Motto: Vskegnin liði sæ føðu svóboðnin a súbi rovnin (Wszyscy rodzą się wolni i sobie równi)
[[Image:{{{położenie}}}|200px|Państwo Gardneńskie na mapie]]
Język(i) urzędowy(e) gardneński
Stolica Szmółdziny
Największe miasto {{{największe miasto}}}
Ustrój
Burmistrz
Kanclerz
republika
Rǿkætskevskú Andréj
Kónopik Célina
Powierzchnia
 - całkowita
 - woda (%)

257,24 km²
49,3
Populacja
 - 2008
 - gęstość zal.

9 100
35,4 os./km²
Waluta korona gardneńska (GAK)
Strefa czasowa
 - lato
UTC{{{utc1}}}
UTC{{{utc2}}}
Strefa czasowa
 - lato
{{{scz1}}}
UTC{{{scz2}}}
{{{niezależność}}}
{{{wydarzenia}}}
{{{daty}}}
Hymn państwowy Vskegnin vím, gðé naské sǽrce (Wszyscy wiemy, gdzie nasze serce)
Kod ISO G
Nr kierunkowy +{{{tele}}}
Etnonim
 - polski
 - lokalny
 
Gardneńczyk, Gardneńka, Gardneńczycy
gárðnak, gárðanka, gárðnacin
{{{przypis}}}

Gardna, urzędowo Państwo Gardneńskie, to państwo członkowskie Unii Krajów Słowiańskich, położone w północnej części Jaruzji, nad Zatoką Bałtycką. Jest alternatywnym odzwierciedleniem polskiej gminy Smołdzino. Kraj zajmuje powierzchnię 257,24 km², z czego około 50% stanowią wody. Zamieszkany jest przez 9 100 mieszkańców, przyrost naturalny nieznacznie przekracza 0. Stolicą jest miasto Szmółdziny (Skmólúðin), zamieszkane przez ok. ⅓ obywateli kraju. Administracyjnie, dzieli się na dziesięć gmin (obéc, l.mn. obca).

Gardna obejmuje swoimi granicami kilkanaście jezior, z których największe, Jońskie, ma powierzchnię 71,42 km² i dominuje nad pozostałymi. Mimo dostępu do morza, kraj nie posiada żadnego portu, a jedynie dwie większe przystanie rybackie nad Jeziorem Jońskim (w miejscowości Kluskt) i nad Kanałem Jønkú-Skmólúðinská (w miejscowości Jønki). Państwo oddzielone jest od brzegu morza zalesionym pasem o szerokości od 2 do 7 km. Graniczy ze Szlawskiem na południu i wschodzie, i z Bałtykami na zachodzie. Ma także granicę morską z Republiką Północnego Przylądka.

Politycznie, Państwo Gardneńskie jest demokratyczną republiką o jednoizbowym parlamencie (Raðnica), składających się z dwudziestu deputowanych (po dwóch z każdej gminy). Z grona deputowanych wybierany jest kanclerz (káncýlier). Władza wykonawcza spoczywa w rękach burmistrza (Krajmǽstr).

Historia[]

Pierwsze wzmianki o słowiańskich mieszkańcach Gardny pochodzą z IX wieku naszej ery. Z archeologicznych znalezisk można wywnioskować, że byli to osadnicy sweńscy, którzy chcieli handlować z miejscową ludnością. Jako, że brak jest przesłanek nt. innych grup etnicznych, zamieszkujących rejon tego kraju, należy przypuszczać, że od tych właśnie kolonistów wywodzi się współczesny naród Gardneńczyków. Stosunkowo wcześnie pojawia się pierwsze źródło pisane: na przełomie tysiącleci nieznany autor spisał w starogardneńszczyźnie (język ten bliższy był sweńskiemu, niż swojemu współczesnemu odpowiednikowi) dzieło Slāviāni. Na stu dwudziestu stronach opisał tam obyczaje i ówczesne życie mieszkańców Midijazera (Międzyjeziorza).

Pierwszym dokumentowanym władcą Gardny był Bógoboj I. Jego oficjalny tytuł nie jest znany, w większości źródeł nazywany jest panem.

Geografia[]

Gardna jest najmniejszym państwem na świecie, ma 257,24 km² (25 724 ha) powierzchni. Na północy ma dostęp do Zatoki Bałtyckiej, na wschodzie i południu graniczy ze Szlawskiem, a na zachodzie z Bałtykami. Zatoka oddziela Gardnę od jej głównego partnera politycznego – Republiki Północnego Przylądka.

126,81 km² powierzchni kraju zajmują wody – pięć jezior: Jońskie (Jønecké, Łabskie, Lábské, częściowo w Szlawsku), Gardneńskie (Gárðnenské, częściowo w Bałtykach), Błotne (Bláþné, najmniejsze), Łabędzie (Lábúða) i Mierzejowe (Nérové). Obszar kraju leży w dorzeczu rzek Lúpáva i Lábe.

Krajobraz Gardny zdominowany jest przez morenowe wzniesienie Rúkole o wysokości 115 m.n.p.m., oraz ruchome wydmy, oddzielające zamieszkaną część kraju od morza. Pozostała część kraju jest w zasadzie płaska, wysokości wahają się od 0 do maksymalnie 11 m.n.p.m. Specyficzne położenie kraju spowodowało uformowanie się nietypowego dla tej części świata mikroklimatu, z dość chłodnymi latami, ale i łagodnymi zimami. Roczna suma opadów jest zwykle dość wysoka, jednak mniej-więcej co 25 lat zdarzają się "suche lata", w których wartość ta jest raczej niewielka.

Ludność[]

Wg spisu ludności z 2007, całkowita liczba mieszkańców Gardny wynosiła 9 024 mieszkańców i była jedną z najniższych na świecie. Obecne szacunki podnoszą tę liczbę do 9 100 mieszkańców, głównie dzięki wciąż rosnącemu przyrostowi naturalnemu, ale także dzięki rosnącej przewidywanej długości życia. 4555 mieszkańców stanowią mężczyźni, a 4545 kobiety.

Zdecydowaną większość mieszkańców Gardny stanowią Gardneńczycy (8 672 osoby; 95,3%). Pozostałe mniejszości narodowe są niewielkie, żadna społeczność nie stanowi więcej niż 1% całkowitej liczby mieszkańców. Najwięcej jest Swenów (89). Niewielkie saldo migracji wynika zarówno z niewielkich perspektyw, które Gardna może potencjalnym przybyszom zaoferować, jak i z bardzo restrykcyjnego prawa o cudzoziemcach, które m.in. uniemożliwia uzyskanie gardneńskiego obywatelstwa wcześniej, niż w drugim pokoleniu.

Wg danych ze spisu ludności, tylko 24% mieszkańców Gardny identyfikuje się z którąś z religii. Najpopularniejszą jest protestantyzm, wybrany przez 75% respondentów deklarujących się jako osoby wierzące. Inne religie pojawiające się w ankietach to: katolicyzm, prawosławie i islam. Niemniej, 53% pytanych stwierdziło, że wierzy w jakąś "wyższą siłę", która stworzyła świat, ale nie sądzi, żeby siła ta weń ingerowała. Pozostali zadeklarowali się jako ateiści.

9 012 mieszkańców Gardny zadeklarowało, iż językiem używanym przez nich na codzień w domu jest gardneński. Pozostali, głównie ci, którzy dopiero od niedawna zamieszkują to państwo, wskazywali na swoje języki narodowe. Języki sweński i słowski są często wybierane przez młodzież w szkołach jako obowiązkowe języki obce w szkołach. Wybrać można ze wszystkich języków Unii Krajów Słowiańskich.

1 456 (16%) obywateli, z czego 663 kobiety (15% wszystkich) i 793 mężczyzn (17% wszyskich) zadeklarowało orientację seksualną inną niż heteroseksualna. Połowa nieheteroseksualnych kobiet i około jedna dziesiąta nieheteroseksualnych mężczyzn określają się jako osoby biseksualne. Wszyscy pozostali postrzegają się jako homoseksualiści. Zjawisko aseksualności, wg danych spisu ludności, w Gardnie nie występuje.

Podział administracyjny[]

Jako, że Garna jest krajem o niewielkich rozmiarach, podział administracyjny weń wprowadzony jest tylko dwustopniowy i składa się z następujących jednostek administracyjnych:

Poziom I: Gminy
Jønki Kluskt Lábské Nábrǽgi* Lóktúv Most Malú Gárðnu Szmółdziny Skmólúðinské Lǽsy* Tsklæpin Vélikú Garðnu Vírochúþin
Poziom II: Miasta i wsie
Jønki Kluskt Præbínín
Skmólúðinské Lǽsy*
Lóktúv Most Búkova
Kúmnenú
Malú Gárðnu
Tskísþa
Vésǿka
Szmółdziny
Zelǽso
Brénkovo
Skmólúðinské Lǽsy
Tsklæpin Ræþovo
Súþæcín
Vélikú Garðnu
Síþi
Véþkovo
Vírochúþin
* Skmólúðinské Lǽsy są siedzibą zarówno gminy Skmólúðinské Lǽsy, jak i Lábské Nábrǽgi.

Granice gmin są sztuczne i rzadko pokrywają się z cechami ukształtowania terenu. Gminy grupują miejscowości o podobnych cechach gospodarczych i profilu ludności. Służą przede wszystkim jako okręgi wyborcze i statystyczne (gminy Skmólúðinské Lǽsy i Lábské Nábrǽgi stanowią jeden okręg wyborczy). Opierają się na nich także pomocnicze podziały: obwody policyjne, szkolne, straży pożarnej, itd. Każda gmina ma złożoną z pięciu osób radę, wybieraną w wewnętrznych wyborach, odbywających się corocznie 23 maja.

Różnica między gardneńskim miastem i wsią jest niewielka, dlatego prawa miejskie posiadają tylko trzy największe miejscowości: Szmółdziny (3 156 mieszkańców) i sąsiadujące z nimi Jønki (556 mieszkańców), oraz Vélikú Garðnu (483 mieszkańców). Nie są one zarządzane w inny sposób niż pozostałe miejscowości. Jedyną różnicą jest posiadanie trzech, a nie dwóch radnych w radzie lokalnej.

Gospodarka[]

Gospodarka Gardny opiera się na usługach, w tym turystyce, które tworzą aż 86% PKB. Kraj współpracuje ekonomicznie z pięcioma innymi państwami w ramach Unii Krajów Słowiańskich, a także z Republiką Północnego Przylądka, z którą powiązany jest licznymi paktami, porozumieniami i układami. PKB w 2008 roku wyniósł 177 468 200 $, co daje 19 502 $ PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Sektory finansowy i turystyczny mają rolę dominującą w gospodarce kraju.

Na terenie Gardny w zasadzie nie ma zakładów przemysłowych o międzynarodowym znaczeniu. Przemysł ciężki nie ma tu warunków do rozwoju, najbardziej rozwinięte gałęzie przemysłu to: odzieżowy i spożywczy. Energia elektryczna pozyskiwana jest z siłowni, produkujących energię ze źródeł odnawialnych: turbin wiatrowych (64%), elektrowni wodnej Zelǽso (29%) i kolektorów słonecznych (7%).

Z tytułu posiadania gleb o dość niskiej z gospodarczego punktu widzenia jakości, rolnictwo przeżywa poważny kryzys. Podstawowe uprawy to zboża, przede wszystkim żyto, pszenżyto, pszenica i jęczmień, ziemniaki, chmiel, tytoń i winorośl. Hoduje się bydło, trzodę chlewną i drób. Produkcja żywności nie pokrywa jednak krajowego zapotrzebowania, więc Gardna zmuszona jest importować produkty spożywcze, co odbija się na częstych wahaniach cen.

Transport[]

Sieć transportowa Gardny jest dość słabo rozwinięta. Na terenie kraju nie ma żadnego lotniska ani portu morskiego. Sieć drogowa rozchodzi się promieniście od Szmółdzin i sąsiadujących z nimi miejscowości. 72% dróg pokryte jest asfaltem, pozostałe są zaś utwardzonymi szlakami prowadzącymi do morza i wzdłuż wybrzeża. Szmółdziny i Jønki otoczone są dwupasmową obwodnicą, jedyną drogą o charakterze zbliżonym do autostrady. Krajowy transport publiczny obsługiwany jest przez Nároðné Ðópravné Isgromázene. Firma ta obsługuje osiemnaście linii autobusowych, a także zajmuje się przewozem towarów na terenie kraju i za granicą.

Na sieć kolejową składają się dwa systemy: wschodni, którego węzłem jest stacja Jønki Glávní, oraz zachodni, obsługiwany przez stację Skmólúðin Méstú. Wschodnia część sieci obsługuje północną i wschodnią część kraju, a także połączenia międzynarodowe, docierające do Gardny od wschodu. Część zachodnia obejmuje zasięgiem południe i zachód kraju, a także połączenia międzynarodowe z południa i zachodu. Trasy krajowe są obsługiwane przez dwu- lub trzywagonowe zespoły trakcyjne i autobusy szynowe.

Kultura[]

Kino[]

Kino gardneńskie nie należy do najbardziej popularnych na świecie i ma charakter raczej alternatywny, czy też niszowy. Popularne są fabularne filmy obyczajowe, traktujące z przymrużeniem oka zarówno lokalne tradycje, jak i coraz silniej wpływającą na światopogląd mieszkańców kulturę masową. Najsłynniejsze dzieła kinematografii z tego kraju należą jednak do innych gatunków: dramat 200 km na zlám páse, komediodramat Órnica nad mórám czy film fantasy Ðvúsvéþlú. Znani reżyserzy to: Béreskú Vojsláv i Márinóvá Sofía. Popularni aktorzy: Kárlóv Svén czy Víþrólomská Léna sławę zawdzięczają jednak w dużej mierze rolom w filmach zagranicznych, pojawiając się sporadycznie w rodzimych produkcjach.

Literatura[]

Media[]

Media są w Gardnie dość dobrze rozwinięte, jak na kraj o tak niewielkich rozmiarach. 100% gospodarstw domowych posiada przynajmniej jeden radioodbiornik i jeden telewizor, a zasięg zarówno publicznych, jak i prywatnych stacji radiowych i telewizyjnych pokrywa całe terytorium państwa, a także dość szeroki obszar poza jego granicami.

Posiadane w 60% przez gardneński rząd radio i telewizja są nadzorowane przez spółkę Gárðnenská Ráðiúviðnía. Dwa publiczne kanały telewizji: GVÐ1 i GVÐ2 nadają programy informacyjne, dokumentalne oraz filmy fabularne i są częściowo finansowane przez reklamodawców. Kanały radiowe mają bardziej wyspecjalizowane cele: GR1 jest stacją muzyczną, prezentującą głównie rodzimych artystów, GR2 ma charakter informacyjno-publicystyczny, a GR3 zajmuje się promowaniem gardneńskiej kultury i jest skierowane raczej do słuchaczy zagranicznych.

Na rynku gazet codziennych prym wiodą wydawane od wielu lat dzienniki Ðenník i Pórénkóv Blað. Istnieje kilkadziesiąt magazynów skierowanych do różnych grup społecznych. Najpoczytniejsze są opiniotwórcze tygodniki Vórð i Vésþúþyðník. Rozdawana za darmo w Szmółdzinach i Jønkach gazeta Mójé mnéstú również cieszy się sporym zainteresowaniem mieszkańców. Jedynym tabloidem jest wydawany w każdą sobotę Prúgláð.

Muzyka[]

W gardneńskiej muzyce, zarówno klasycznej, jak i ludowej, czy współczesnej, bardzo widoczne są nordyckie wpływy. Przekrojowy obraz muzycznych tradycji Gardny daje hymn nardodowy, Vskegnin vím, gðé naské sǽrce. Państwowe prawo pozwala na wykorzystywanie całości lub fragmentów jego słów i melodii w innych kompozycjach, toteż doczekał się on wielu rozmaitych interpretacji, kilkukrotnie dostając się nawet na listy przebojów. Został napisany w 1912 roku przez Brøzę Edmundóvą (słowa) i Antóna Klutskíka (muzyka). Za hymn uznano go w roku 1931.

Tradycyjna gardnenska muzyka nawiązuje swoją treścią do typowych dawnych zajęć Gardneńczyków: rybołówstwa, pracy na roli, myśliwstwa, itp. Wcześniejsze kompozycje charakteryzują się ubogim asortymentem instrumentów. Dopiero w XIX wieku pojawiła się charakterystyczna także dla muzyki współczesnej harfa, różne rodzaje fletów, instrumenty klawiszowe i skrzypce. Charakterystyczny dla gardneńskiej muzyki gatunek povéskt wyewoluował w końcu XIX wieku. Są to wiersze i poematy śpiewane przy akompaniamencie harfy lub fletu.

Współczesna muzyka gardneńska to przede wszystkim artyści solowi: Klutskú Marþín, Jónas, Vírchóvá Márþa i inni. Istnieje jednak kilka grup muzycznych grających muzykę różnych gatunków i odnoszących sukcesy nie tylko w kraju, ale i za granicą. Są to m.in. popowy girlband Sþrala, alternatywny zespół Sþene Plóméní, czy odnawiający dawne tradycje muzyki povéskt zespół Vívat.

Symbole[]

Konstytucja Państwa Gardneńskiego ustanowiła cztery symbole:

  • flagę — trzy poziome pasy o kolorach: granatowym, złotym i zielonym, symbolizujące położenie kraju nad morzem i związane z tym kulturalne tradycje. Trzy barwy flagi pojawiają się w lokalnej heraldyce już od wczesnego średniowiecza, gdy pierwsi Słowianie osiadli na tych terenach. 21 września obchodzi się Święto Flagi.
  • godło — białego orła, przepasanego złotą szarfą, na granatowym tle. Godło Gardny zmieniane było często, jednak motyw białego orła i niebieskiego tła pojawiał się na niemal każdym wzorze. Święto Godła obchodzone jest 29 września.
  • hymn narodowy — pieśń Vskegnin vím, gðé naské sǽrce, napisany w 1912 roku przez Brøzę Edmundóvą (słowa) i Antóna Klutskíka (muzyka), został ustanowiony w roku 1931. Prawo pozwala rodzimym artystom na wykorzystywanie jego słów i melodii w celach komercyjnych i artystycznych, pod warunkiem jednak, że nie zostanie on wykorzystany w sposób uwłaczający dla państwa lub jego mieszkańców. Święto Hymnu obchodzone jest 18 lipca.
  • pieczęć — biała mewa na tle wydm. Pieczęć wykorzystywana jest często zamiennie z godłem przez Gardneńczyków zamieszkałych poza granicami Gardny.

Sztuka wizualna[]

Tradycje i obyczaje[]

Chociaż ludowa kultura gardneńska jest bardzo bogata, wiele obyczajów stopniowo zanika. Jest to zapewne powiązane z postępującą globalizacją, ale także z niewielkimi zabiegami rządowymi mającymi na celu ochronę narodowego dziedzictwa. Niemniej, tradycyjne święta religijne i państwowe obchodzone są zgodnie z dawnymi tradycjami.

Advertisement