| |||||
Motto: "Viva la Macedonia !" Niech żyje Macedonia ! | |||||
Język(i) urzędowy(e) | macedoński | ||||
Stolica | Benvento | ||||
Największe miasto | {{{największe miasto}}} | ||||
Ustrój król premier |
od 1972 parlamentarna monarchia konstytucyjna z silniejszą pozycją króla Vitor Sergio II Luis Maria Tores | ||||
Powierzchnia - całkowita - woda (%) |
km² | ||||
Populacja - - gęstość zal. |
5 230 000 os./km² | ||||
Waluta | 1 ducado=100 centimos (DUC )
| ||||
Strefa czasowa - lato |
UTC UTC | ||||
Strefa czasowa - lato |
{{{scz1}}} UTC{{{scz2}}} | ||||
' |
|||||
Hymn państwowy | La Patría nuestra | ||||
Kod ISO | MAC | ||||
Nr kierunkowy | +
| ||||
Etnonim - polski - lokalny |
Macedończycy Maçedonegos | ||||
Macedonia - kraj remański w południowo-zachodniej Jaruzji, graniczący od zachodu z Gwandalią, a od północy z Bursztynowym Wybrzeżem.
Nazwa[]
Nazwa Macedonia pochodzi od greckiej nazwy tego kraju, która następnie została przejęta przez rzemską administrację jako nazwa prowincji Macedonia (Macaedonia Capensis i Macaedonia Proconsularis).
Nazwa w różnych językach[]
Język | Krótka nazwa | Pełna nazwa | Nazwa języka | Nazwa stolicy |
---|---|---|---|---|
Język angielski | Macedonia | The Kingdom of Macedonia | macedonic | Benvent |
Język chorwacki | Makedonija | kraljevstvo Makedonija | Makedonski jezik | Benvento |
Język fiński | Makedonia | valtakunta Makedonia | Makedonian kieli | Beneventi |
Język grecki | Μακεδονία | Βασίλειο της Μακεδονίας | μακεδονική γλώσσα | Μπενεβέντο |
Język hiszpański | Macedonia | Reino de Macedonia | idioma macedonio | Benvendo |
Język holenderski | Macedonië | koninkrijk van Macedonië | Macedonische taal | Benvent |
język kalderański (w. północny) | Machedonía | Regnu de Machedonía | línua machédona | Binventu |
język kalderański (w. południowy) | Machedonìa | Reynu de Machedonìa | lingua machèdona | Benventu |
Język keralijski | Mausedonjau | Mausedonjaun kunikekuntau | mausedonjaunau keili | Benevent |
Język lidocki | Maheduonia | Reinu de Maheduonia | maheduoniana linua | Benebentum |
Język macedoński (maçedonego) | Maçedonia | Reyno di Maçedonia | lengua maçedonega | Benvento |
Język mantryjski | Macedńyha | Macednô kralstiv | Macedna lenga | Benvent |
Język nahuatl | Masedontlān | Wēyitlahtokāyōtl Masedontlān | Macedontlahtolli | Penwento |
Język niemiecki | Makedonia | Reich Mazedonien | Mazedonische Sprache | Benevent |
Język polski | Macedonia | Królestwo Macedonii | język macedoński | Benewent |
Język portugalski | Makedónia | reino da Macedónia | Língua macedônia | Benvento |
język romański | Macedonia | Renyul Macedoniei | linyua macedonă | Bunvent |
Język rzemski (klasyczny) | Macaedonia | Regnum Macaedoniae | lingua Macaedonica | Beneventum (Novum) |
Język rzemski (współczesny) | Macedonia | Regnum Macedonie | lingua macedona | Beneventum |
Język spalski | Makedonija | Kanestvo Makedoniju | makedonsken jazik | Bunvent |
Język turecki | Makedonya | Makedonya Krallığı | makedonçe | Benvent |
Język worani | Makedonije | Da Makedonije Paczan | makedoni żebe | Bunwend |
Ustrój[]
Od 1972 Macedonia jest ponownie parlamentarną monarchią konstytucyjną. Władzę wykonawczą sprawuje król wraz z rządem, na którego czele stoi premier, powoływany z grona kandydatów wystawionych przez dwuizbowy parlament. Parlament pochodzi z wyborów powszechnych, rozporządzanych przez króla co sześć lat, z wymianą jednej trzeciej składu co dwa lata. Pierwsza izba, zwana także jako Senat, składa się z pięćdziesięciu senatorów. Druga izba, nosząca miano Izby Reprezentantów, składa się z grupy 287 deputowanych. Funkcje króla ograniczone są do funkcji reprezentacyjnych, ponadto posiada prawo wetowania ustaw oraz prawo inicjatywy ustawodawczej. W wypadku wprowadzenia stanu wyjątkowe konstytucja automatycznie upoważnia króla do wydawania dekretów. Król nie ma prawa rozwiązania parlamentu bez zgody Konwentu Seniorów, czyli grupy najstarszych lub najbardziej doświadczonych politycznie członków obu izb parlamentu.
Partie polityczne[]
- Partia Konserwatywna (Parteda Coservativa) - rządząca bezkoalicyjnie
- Partia Ludowa (Parteda Huelcana) - centrolewica
- Socjalistyczna Partia Robotnicza (Parteda Soçialista Trabalhadores)
- Partia Pracy (Parteda dil Trabalho) - socjaldemokracja
- Unia Liberalna (Union Liberal)
Narodowości[]
- Macedończycy - 88%
- Aurelańczycy - 10% (imigranci z Aurelany)
- inni - 2% (gł. Gwandalczycy i tzw. Maçedonegos dil Norte (Macedończycy północni) na terenach przygranicznych)
Języki[]
- macedoński (wariant jaruzyjski) - 88%
- macedoński (wariant aurelański) - 10%
- inne - 2% (gł. dialektalny gwandalski i dialekty północnomacedońskie)
Przy czym dialekty północnomacedońskie uważane są niekiedy za osobny wariant języka macedońskiego. Wszystko z powodu naleciałości leksykalnych pochodzenia kalderańskiego.
Religia[]
Procentowy udział wyznawców religii:
- Katolicyzm - 95%
- inne - 5% (gł. islam i judaizm)
Sport[]
Ulubionym sportem wszystkich Macedończyków jest piłka nożna. Reprezentacja jest znacznie silniejsza od ligi, której znaczenie znaczenie się obniżyło. Wielu mieszkańców kraju mocno identyfikuje się z klubami piłkarskimi, istnieją liczne, wielotysięczne fun-kluby. Niemniej jednak, kluby Legua A nadal żywo ubiegają się o młode talenty piłkarskie z innych krajów. Drugą popularną dyscypliną jest siatkówka, posiadająca równie silną ligę i reprezentację. Ponadto odnoszone są sukcesy w lekkiejatletyce, tenisie i sportach motorowych.
Z Macedonii pochodzi jeden z najlepszych piłkarzy świata, były lewoskrzydłowy Armando di Locrío, obecnie 55-letni trener mistrzowskiego zespołu AP Benvento, występującego w Legua A.
Szkolnictwo[]
Macedońskie szkolnictwo podstawowe działa bezpłatnie, ponieważ koszty z nim związane są refundowane przez państwo. Funkcjonuje następujący podział:
- Poziom I - 6-12 lat; od tego poziomu rozpoczyna się zorganizowana nauka języków obcych: gł. romańskiego i rzemskiego.
- Poziom II - 12-18 lat; następuje wybór kształcenia, o którym decydują predyspozycje ucznia.
Do tego poziomu zalicza się:
- Liceum Profilowane - nacisk na obrane przedmioty zawodowe; kończy się maturą
- Liceum Ogólne - przedmioty ogólne; kończy się maturą, lecz jego ukończenie nie gwarantuje znalezienia dobrej pracy
- Szkoła Zawodowa - typowe kształcenie zawodowe; nie daje awansu do Poziomu III
- Poziom III
Wyższe kształcenie zawodowe, w formie bezpłatnej funkcjonujące wyłącznie na studiach państwowych.
Gospodarka[]
Głównymi działami gospodarki, podtrzymującymi względny dobrobyt, są:
- Turystyka - zabytki z czasów starożytnych i średniowiecza, kurorty plażowe, uzdrowiska, itp.
- Rybactwo
- Rolnictwo - gł. uprawy trzciny cukrowej i topinamburu, ze zbóż - dominacja żyta nad pszenicą
Podział administracyjny[]
Macedonia podzielona jest na 8 regionów administracyjnych (w tym jeden zamorski), 33 prefektury i 512 hrabstw.
- Cabesia, Benvento
- Altarha, Crodono
- Locría, Locrío
- Pellada, Pella
- Carcassa, Carcasso
- Librada, Florina
- Broscja (Broştia), Bragasa
- Goana, Bueno Çidade - region zamorski, położony w Ameryce
Większe miasta[]
- Benvento (rzem. Beneventum Novum, zmiana nieregularna)
- Alezandresa (gr.-rzem. Alexandressa)
- Crodono (rzem. Crotonum < gr. Croton)
- Carcasso (rzem. Carcassus < gr. Carcassos)
- Pella (gr.)
- Florina (mag. Fluerena < rzem. Florina)
- Bonalesa (rzem.)
- Tesalonica (gr.)
- Filipia (gr.)
- Volo (rzem. Volus < gr. Volos)
- Bragasa (rzem. Bracansa)
- Hiermiono (rzem. Hieromionum)
- Dirracio (rzem. Dirrachium < gr. Dirrachion)
- Cuertesio (rzem. Cortisium)
- Fielidade (st.-mac. *Felisidade < łac. Civitas Felicitatem)
- Adinobueli (gr.-rzem. Athinopolis)
- Locrío (rzem. Locrium < gr. Locrión)
- Crisauro (rzem. Chrysaurus < gr. Chrysauros)
- Aroncia (rzem. Aurontia (możliwa etymologia przedremańska)
- Basilha (rzem. Basilia < gr. Basileia)
- Srega (rzem. Serica)
- Cuerdado (rzem. Civitas Cortatem)
- Lubio (rzem. Lupium)
- Nicaduerho (rzem. Nicatorium < gr. Nikatorión)
- Albuero (rzem. Alborum)
Historia[]
Wczesna starożytność[]
Pierwsze ślady Homo erectus pochodzą sprzed ok. 1 250 000 lat. Jednak początki cywilizacji sięgają do okresu wczesnego neolitu (kultura giomedejska; nazwa od miejscowości Giomedeo, skąd pochodzą pierwsze znaleziska). Kultura tamtego okresu nawiązuje do podobnych kultur wybrzeża spalskiego i z północnego Tocharstanu, stąd wniosek, że jej nosiciele byli ludem żeglarskim, być może mającym swoje korzenie w południowej Wiatce oraz na południu Spalska, czyli na terytoriach największego współcześnie występowania typu litoralnego.
Potomkowie tajemniczej ludności megalitycznej jeszcze we wczesnym okresie rzymskim posługiwali się nieindoeuropejskim językiem pelazgijskim, którego gramatyka została częściowo zbadana na podstawie dość dużej liczby tabliczek z odcyfrowanym pismem alfabetycznym, wywodzącym się z wczesnych form alfabetu greckiego.
Późniejsza starożytność[]
Od VII w. p.n.e. datuje się początek kolonizacji greckiej na wybrzeżach obecnej Macedonii. Pierwszymi greckimi osadnikami byli Eolowie, po nich przybywali Dorowie, którzy następnie powstrzymali ekspansję Jonów. Według jednego z greckich mitów nazwa Macedonii pochodzi od króla Makedonosa, mitycznego syna Dzeusa i nimfy Kelaino. Stąd pochodzi też pierwotna nazwa Makedon. W początkach III w. p.n.e. nastąpiło zerwanie zależności kolonii od swych metropolii. Gdy jednak Związek Joński usiłował przemocą narzucić swą zwierzchność nad Macedonem, większość poleis połączyła się w Królestwo Macedonu, nad którym pełnię władzy przejął tyran Pelli, Filip II Alekseides, który zapoczątkował dynastię monarszą, trwającą do czasu rzymskiego podboju. W połowie II w. dochodzi do migracji celtyckich Tektosagów i części Arvernów z terenów współczesnego Bursztynowego Wybrzeża, uciekających przed rzemską armią. Ślady tamtego przemieszczenia zachowały się we współczesnej leksyce języka macedońskiego oraz kulturze północnych regionów. W efekcie walk z Celtami załamuje się siła ekonomiczna Macedonu, który tuż przed podbojem rzemskim dostaje się pod władzę Królestwa Wolkańskiego (od nazwy Wolków, odłamu Tektosagów), powstałego w 56 roku p.n.e. Czterdzieści dziewięć lat później Imperium Rzemskie anektuje ziemie macedońskie
Czasy rzemskie[]
W 22 roku Cesarstwo Rzymskie zawarło sojusz z Królestwem Macedonu, wymierzony w nacierających z wschodnich wybrzeży Celtów. Jednak pobudki Senatu różniły się nieco od planów macedońskich władców. W trakcie wojny, gdy oba państwa pozyskały pewne terytoria (Rzem - obecna Achea i Kanpania, Macedon - obecna Macedonia), Rzem prowadził stopniową politykę uzależniania od siebie mniejszego sąsiada. Po ostatecznym rozbiciu Celtów w 11 roku, król Macedonu Attalos VI został zaproszony na uroczystą ucztę z okazji zwycięstwa przez samego cesarza (wtedy Justynian VI).
Attalos VI został otruty podczas uczty, a rzemskie wojska wkroczyły do nieprzygotowanego na najazd Macedonu i opanowały go w dwa tygodnie, wprowadzając zarząd wojskowy. Okres wojskowego zarządu zakończył się po dziesięciu latach. Macedon, wraz z Macedonią Celtycką został połączony w jedną prowincję Macaedonia, rozdzieloną wkrótce na dwie mniejsze - południową Macaedonia Capensis ze stolicą w nowozałożonym mieście Beneventum Novum i północną Macaedonia Proconsularis ze stolicą w innym nowym mieście - Scopia (ob. Scopia, Machedónia, Bursztynowe Wybrzeże). Dawna stolica Macedonu, Pella, została przedzielona murem, gdyż przebiegała przez nią granica nowych regionów.
Chociaż obie Macedonie były pod rzemskim zarządem, proces remanizacji przebiegał tu znacznie spokojniej niż na północy. Macaedonia Capensis uzyskała swego rodzaju autonomię, język grecki był tam w użyciu na równi z rzemskim, wkrótce też region stał się popularnym miejscem do zamieszkania dla bogatszych mieszkańców imperialnej stolicy. Z drugiej strony, w Macaedonii Proconsularis, w górskich regionach Broscia (ob. Broştia) i Serena (ob. Librada), schroniły się niedobitki macedońskiej armii. Północna prowincja była traktowana w dużej mierze jako kolonia karna, a remanizacja tego obszaru wynika z tego, że liczba zesłanych tam więźniów w pewnym momencie przeważyła nad rdzenną - i tak niewielką - populacją.
Wczesne średniowiecze i podbój arabski[]
Dyktatura liberalna[]
Strony podobne[]
Balcer* • Bałtyki • Bilia • Bursztynowe Wybrzeże • Dżaran • Dynezja • Euskadia • Farez • Galia • Gardna • Gronland • Gruzja • Gudziajpur • Halicko • Imperia • Indie • Kazachstan • Keralia • Khalistan • Kolaszyn • Krabacja • Kugulstan • Kutiguria • Leukozja • Lidocja • Lubacz • Lutyzania • Macedonia • Merezja • Morynia • Namsza • Parsistan • Księstwo Piszyńskie • Płn. Półwysep • Prusenia • Republika Słowska • Romania • Selewia • Spalsko • Strandland • Swenia • Szindadia • Szlawsko • Taonia • Tocharstan • Ujguria • Uspa* • Weneda • Wiatka • Wolne Miasto Rzem • Worastan • Zagórze • Zimka
*) Balcer i Uspa są nieuznawane przez część państw Jaruzji