a[]
- a [a] - być
- Enehha ishi shanmai. - Jutrzejsza noc będzie ciepła.
- aitzuhh [aiʦuː] - piękny (o istotach żywych)
- Aitzuhh tito mine nitzuhhme. - Wczoraj widziałem piękną dziwczynę.
- aihh [aiː] - miłość
- Osaitene ohhnitehhan aihhne ninami. - Kocham swoich rodziców. (dosł. Czuję miłość do swoich rodziców.)
- aite [aitɛ] - rodzeństwo
- Shan osaitene aitetehhmai natetzuhh. - Mam trójkę rodzeństwa (dosł. Żyje trójka mojego rodzeństwa)
- atzu [aʦu] - my (ekskluzywne)
- Atzumai senene ishi nisenmi. - Przyjedziemy do was jutro.
- ahsen [ahsɛn]
- cisza
- Ghaahsena! Ahhnamai nasai. - Cicho! Dziecko śpi.
- spokój
- Oahsename usoi tiamai. - Wiatr był dziś wyjątkowo spokojny.
- ahhna [aːna] - dziecko
- Osaitene meitzemai tehh aitzuhh ahhnatehhne natetzuhh. - Moja starsza siostra ma dwójkę pięknych dzieci. (dosł. Żyje dwójka pięknych dzieci mojej starszej siostry.)
- ashite [aʂitɛ] - dziesięć tysięcy
- Tehh ashite tenisainehtehhmai naishime. - Zginęło dwadzieścia tysięcy walczących.
- an [an]
- aspekt niekontrolowany
- Shahhmai annighme. - Kamień leciał. (Bo został przez kogoś/coś rzucony.)
- do (statyczne określenie skierowania)
- Shitetzuan nitzete. - Mówię do ciebie.
- ane [anɛ] - jedyny, tylko jeden
- Tenemai ane nisaime. - On był jedynym walczącym. (dosł. On jeden walczył.)
i[]
- itetzu [itɛʦu] - szkło
- Usoi itetzu umetehh nitzuhhme. - Widziałem dziś szklane domy.
- ih [ih] - mróz
- Tehh ihh shen ninentehhne tenaishimeha ihmai. - Mróz zabił dwadzieścia trzy osoby. (dosł. Mróz jest zabójcą dwudziestu trzech osób.)
- ihh [iː] - dziesięć
- Ihh tzute enitehh nisenmime. - Jechałem piętnaście dni.
- ishi [iʂi] - jutro
- Setzumemai ishi manaemi. - Dojdziemy jutro.
- is [is] - robić
- Taohiis shimai - Proszę, zaparz kawę.
- inah [inah] - łza
- Tenene inahne nitzuhhme. - Widziałem jej łzy.
- inashihh [inaʂiː] - piękny (o przedmiotach nieożywionych)
- Inashihha shine umemai. - Twój dom jest piękny.
- ineahh [inɛaː] - zły
- Jessymai ihshi ineahh nitzete. - Jessy źle mówi w ihshi.
u[]
- utzu [uʦu] - jezioro
- Ineahha one umetai utzumai. - Piękne jest jezioro koło mojego domu.
- ute [utɛ] - drzewo
- Utzutai otzuhh utemai natetzuhh. - Nad jeziorem rośnie duże drzewo. (dosł. Obok jeziora żyje duże drzewo.)
- utohh [utɔː] - zielony
- Tenemai utohh nehhne nainime. - Narysowała zielony kwiat.
- uhh [uː] - w
- Umeuhh a. - Jestem w domu.
- usoi [usɔi] - dziś
- Usoi enehha tiamai. - Wiatr jest dziś ciepły.
- ume [umɛ] - dom
- Tehh ihh shen tetzuumeshenetehhne tenaishimeha ihmai. - Mróz zabił dwudziestu trzech bezdomnych. (dosł. Mróz jest zabójcą dwudziestu trzech bezdomnych.)
e[]
- e [ɛ] - i
- Neirane misutemai e temitetzumai natetzuhh. - Neira ma młodszą siostrę i starszego brata (dosł. Żyje starszy brat i młodsza siostra Neiry.)
- eahh [ɛaː] - nadzieja
- Eahhne ninami. - Nam nadzieje. (dosł. Czuję nadzieję.)
- etzene [ɛʦɛnɛ] - skrzydło
- Inashihha sahhne etzenetehh. - Skrzydła motyla są piękne.
- egh [ɛɢ] - kto
- Eghmai teneneis? - Kto to zrobił?
- esh [ɛʂ] - stawać się
- Tenean aihhne teninamieshme. - Zakochałam się w nim. (dosł. Stałam się czująca miłość do niego.)
- es [ɛs] - ten, ta, to
- Shehhame shanesmai. - Tamta noc była widna.
- esnehh [ɛsnɛː] - dobry
- Mine shan esnehh nasaime. - Dobrze spałem wczorajszej nocy.
- en [ɛn]
- mężczyzna
- Mine tzutenimene enmai naishime. - Zginął nieznany mężczyzna
- pan
- Mine Seitzuenmai nisenmime. - Pan Seitzu wyjechał wczoraj.
- eni [ɛni] - dzień
- Senean tehh enitehh naemime. - Szedłem do was dwa dni.
- enehh [ɛnɛː]
- ciepły
- Enehha ishi shanmai. - Jutrzejsza noc będzie ciepła.
- życzliwy
- Oenehha Vivienmai. - Vivien jest bardzo życzliwa.
o[]
- o [ɔ]
- bardzo
- Oeneahha tiamai. - Wiatr jest bardzo ciepły.
- ja (forma krótka)
- One sheghmai niete. - Moje serce płonie.
- przedrostek honoryfikatywny
- Meshihha oshitetzumai. - Dziękuję.
- otzuhh [ɔʦuː] - duży
- One otzuhha umemai. - Mój dom jest duży.
- otne [ɔtnɛ] - sto
- Otne utetehh nehheshme. - Sto drzew zakwitło.
- ohi [ɔtnɛ] - kawa
- Suishihha ohine. - Lubię kawę.
- ohhni [ɔːni] - rodzic
- Osaitene ohhnitehhan aihhne ninami. - Kocham swoich rodziców. (dosł. Czuję miłość do swoich rodziców.)
- osaite [ɔsaitɛ] - ja (forma długa)
- Viviena osaitene ninenmai. - Mam na imię Vivien. (dosł. Vivien jest moim imieniem.)
- omite [ɔmitɛ] - matka
- Shine oaitzuhha omitemai. - Twoja matka jest bardzo piękna.
- ona [ɔna] - co
- Onais shitetzumai? - Co robisz?
tz[]
- tza [ʦa] - jak
- Tza hashihha shitetzumai? - Jak się nazywasz? (dosł. Jak jesteś zwany?)
- tzu [ʦu] - tak, tak jak
- Tzu osaite is. - Rób tak jak ja.
- tzute [ʦutɛ] - pięc
- Tzute minaitehh tenaghshiesh ihshine. - Uczę się ihshi od pięciu lat.
- tzuhh [ʦuː] - na (o używaniu czegoś)
- Mahhintzuhh nainime. - Pisałem na maszynie.
- tzusa [ʦuː] - chłopak
- Tzusaesan aihhne ninami. - Kocham tego chłopaka.
- tzu ne [ʦu nɛ] - nie
- Shehhtzuane nehhesmai. - Ten kwiat nie jest biały.
t[]
- tai [tai] - obok
- Utea one umetai. - Obok mojego domu jest drzewo.
- taitzu [taiʦu] - młodszy brat
- Neirane taitzumai natetzuhhme. - Neira miała młodszego brata. (dosł. Żył młodszy brat Neiry.)
- taih [taih] - szczęście
- Vivienmai e Seitzumai otaih ghaea. - Vivien i Seitzu są razem bardzo szczęśliwi.
- tia [tia] - wiatr
- Shan tiamai oahsename. - Nocą wiatr był bardzo spokojny.
- tito [titɔ] - dziewczyna
- Oaitzuhh titoa Vivienmai. - Vivien jest bardzo piękną dziewczyną.
- te [tɛ] - imiesłów, rzeczownik odczasownikowy
- Tenaini naghshi. - Umiem pisać. (dosł. Umiem pisanie.)
- tei [tɛi] - cień
- Neiramai teigha teahsena naghshi. - Neira potrafi być cicha jak cień. (dosł. Neira potrafi bycie cichą jak cień.)